Τρίτη 9 Σεπτεμβρίου 2014

Η φύση της Χούντας

Στις 8 Σεπτεμβρίου συμπληρώθηκαν 14 χρόνια χωρίς τον Βασίλη Ραφαηλίδη. Δυστυχώς όταν ήταν εν ζωή δεν τον “πρόλαβα”, μιας και η ηλικία μου ήταν ιδιαιτέρως μικρή για να καταλάβω την λαμπρότητα της προσωπικότητας και να την παρακολουθήσω κιόλας.

Συνειδητοποιώντας ωστόσο με το χρόνο και το έργο του πως η κληρονομιά που μας άφησε αποδεικνύεται, τουλάχιστον στην δική μου εξέλιξη, ανεκτίμητη, αποφάσισα να μεταφέρω στο 2014 το τελευταίο υποκεφάλαιο της κωμικοτραγικής του “Ιστορίας του Νεοελληνικού Κράτους 1830-1974″, όπου ο συγγραφέας επιφύλασσε για τον επίλογο την αναγνώριση των στηριγμάτων του φασισμού, συγκρίνοντάς τα με αυτά της χούντας των συνταγματαρχών, που λίγα χρόνια πριν...
είχε απολαύσει μία ωραιότατη επταετή ανοχή.

Απομένει να δούμε τι είδους καθεστώς, από κοινωνικοπολιτικής απόψεως, ήταν η χούντα των συνταγματαρχών. Χούντα στα ισπανικά σημαίνει ένωση, δεσμός. Ο όρος επεκράτησε εξαιτίας των πάμπολλων ενώσεων (χούντες) των αξιωματικών των χωρών της Λατινικής Αμερικής, που διαδέχονταν η μία την άλλη σε μια ατέλειωτη σειρά από δικτατορίες στις Μπανανίες, δηλαδή στις χώρες της Λατινικής Αμερικής που παράγουν μπανάνες. Επειδή τις μπανάνες εκεί τις ελέγχει η πανίσχυρη πολυεθνική, και κυρίων αμερικάνικη εταιρεία Γιουνάιτετ φρουτ (δικές της είναι οι μπανάνες Τσικίτα), και επειδή όποιος ελέγχει εκεί τις μπανάνες, ελέγχει τα πάντα, οι χώρες αυτές χαρακτηρίστηκαν Μπανανίες, για να δηλωθεί ειρωνικά η σχέση τους με τη Γιουνάιτετ Φρουτ.

Η Ελλάδα δεν παράγει μπανάνες, παράγει όμως κολοκύθες που πολλοί τις έχουν εκεί που οι νορμάλ άνθρωποι έχουν το κεφάλι. Οι περισσότεροι από τους χουνταίους ήταν τόσο κολοκυθοκέφαλοι, που πίστευαν στ’ αλήθεια πως έσωσαν την Ελλάδα απ’ τα νύχια των κομουνιστών. Θάλεγα πως μόνο ο Παπαδόπουλος, ίσως κι  Μακαρέζος, ενεργούσαν ενσυνείδητα σαν πράκτορες των Αμερικάνων. Οι άλλοι, και κυρίως ο Πατακός, ήταν ταλαίπωρα και δυστυχή ανθρωπάκια, που πίστευαν πως ήταν θέλημα Θεού να σώσουν την Ελλάδα από τον Σατανά.

Μ’ άλλα λόγια, η ελληνική χούντα ήταν ένα τυπικό μείγμα ηλιθίων και πρακτόρων των Αμερικάνων, που αναρριχήθηκαν στην εξουσία, κατ’ αρχήν σε βάρος της λογικής. Φυσικά, όταν είσαι ηλίθιος, γίνεσαι εύκολα όργανο των άλλων, των Αμερικάνων επί τυ προκειμένου. Οι έξυπνοι Αμερικάνοι ξέρουν να αξιοποιούν πολιτικά την ηλιθιότητα.

Όπως και ναναι, φασιστικό το καθεστώς των συνταγματαρχών δεν ήταν σε καμία περίπτωση. Το χαρακτηρίσαμε έτσι από κεκτημένη ταχύτητα και από επιπολαιότητα. Ο σωστός χαρακτηρισμός του καθεστώτως των συνταγματαρχών είναι στρατιωτική δικτατορία, όχι φασισμός. Ο φασισμός είναι λαϊκό κίνημα και έχει λαϊκό έρεισμα. Είναι το κατ’ εξοχήν λαϊκίστικο καθεστώς των μικρομεσαίων. Είναι κι αυτό δικτατορία, και σε πολλές περιπτώσεις, όπως αυτή του ακαίου γερμανικού φασισμού, που ονομάστηκε ναζισμός (εθνικισμός, στα γερμανικά,) ιδιαιτέρως βάρβαρη και απεχθής, όμως έχει πράγματι λαϊκή βάση. Και τούτο ασχέτων αν ο λαός τρέχει πίσω από τους φασίστες δικτάτορες παρασυτόμενος απ’ τη δημαγία τους. Έτσι κι αλλιώς, οι μαζάνθρωποι παρασύρονται εύκολα. Τι να σου κάνει η ατελείωτη μάζα των αγραμμάτων και αφελών, αν και συχνά καλοπροαίρετων ανθρώπων.

Ο φασισμός, όντας η ακραία μορφή πολιτικής έκφανσης του καπιταλισμού και υπηρετώντας αυτόν και μόνο, δεν στηρίζεται στους αστούς, αλλά στους μικροαστούς, που έτσι στριμωγμένοι ανάμεσα στους αστούς και τους προλετάριους, φοβούνται και τους δύο. Τους μεν αστούς διότι τους φράζουν το δρόμο προς τα πάνω, προς την “κοινωνική άνοδο”, τους δε προλετάριους διότι λειτουργούν σαν παράδειγμα προς αποφυγήν, από οικονομικής απόψεως. Άλλωστε, δεν πρέπει να μας διαφεύγει πως ο φασισμός είναι δημιούργημα ενός πρώην στελέχους του ιταλικού σοσιαλιστικού κόμματος, του Μουσολίνι, που το 1922 είχε τη μεγαλοφυή μεν, καταστροφική δε ιδέα να αντιμετωπίσει τους μικροαστούς σαν ξεχωριστή απ’ τους αστούς κοινωνική τάξη.
Τυχόν ομοιότητες με πρόσωπα, γεγονότα, καταστάσεις είναι εντελώς ύποπτες και εντελώς ανησυχητικές, καθώς και μάλλον ένας καλός λόγος για να αρχίσουμε να τις συζητάμε.